Waarom Mijn Kind Moeite Heeft met Engels: Oorzaken en Oplossingen

Bijna elk kind dat bijles Engels bij mij komt volgen heeft al langer problemen met het leren van de Engelse taal. Soms wachten ouders te lang met het erkennen van het probleem en het zoeken van een geschikte oplossing. Een gemiste kans, want het is meestal vrij eenvoudig om te ontdekken wat er precies aan de hand is. Dit verschilt natuurlijk per kind, maar in bijna alle gevallen is de specifieke oorzaak snel gevonden.

Welke taal-leerproblemen herken ik bij mijn kind?

Het leren van de Engelse taal kan voor het ene kind een vrij gemakkelijk proces zijn, terwijl het voor een ander kind een enorme worsteling kan zijn. Dit hangt vooral af van het type probleem waar een leerling tegenaan kan lopen, dit kan enorm verschillen per persoon.

Woordenschatbeperkingen

Woordenschatbeperkingen kunnen een kind het gevoel geven de taal niet makkelijk te kunnen leren. Een beperkte woordenschat kan ontstaan wanneer een kind thuis bijvoorbeeld al een andere vreemde taal spreekt dan het Nederlands. Ook taalproblemen in de moedertaal kunnen het kind een vooroordeel geven over zichzelf, waardoor hij/zij bij voorbaat al denkt moeite te zullen hebben met de nieuwe taal.

Moeite met lezen of begrijpend lezen

De specifieke problemen met lezen variëren natuurlijk afhankelijk van de individuele behoeften en vaardigheden van elk kind. Veel kinderen kunnen door weinig oefening (van jongs af aan weinig lezen) een laag leestempo hebben. Ook hebben sommige kinderen een extra uitdaging, omdat ze bijvoorbeeld dyslectisch zijn of concentratieproblemen hebben. Kinderen uit meertalige gezinnen kunnen ook extra moeite hebben met het leren van nog een vreemde taal, bijvoorbeeld dus Engels.

Dyslexie

De Engelse taal is een veel minder klankzuivere taal dan bijvoorbeeld het Nederlands of Italiaans, waardoor het voor kinderen met dyslexie behoorlijk lastig is. Het Engels heeft vaak een onlogische, niet-fonetische uitspraak en soms lastige spelling. Ik ondersteun regelmatig dyslectische kinderen met bijles.

Een van mijn leerlingen, ik noem haar Isa, kwam bij mij op bijles omdat het, mede door haar dyslexie, echt niet lukte met Engels. Ze leerde dan echt lang en deed erg haar best, maar haalde toch steeds een laag cijfer. Ze was hier heel onzeker door geworden, want ze kreeg nauwelijks resultaat, erkenning of beloning voor haar harde werk. Ze was ervan overtuigd dat z

e ondanks hard studeren het echt niet kon. Ze zag ook dat haar vriendinnen met veel minder tijd en moeite gemakkelijk hoge cijfers konden halen.

Ze zat ik de brugklas, dus op allerlei vlakken had ze al te maken met veranderingen in haar leven. Het was belangrijk om haar eerst op haar gemak te stellen. Ik heb haar dus niet meteen aan het werk gezet, maar ik heb eerst wat met haar gekletst om verbinding te maken en natuurlijk wat vragen gesteld. Hierdoor voelde ze zich meteen op haar gemak, doordat ze zich veilig voelde en was de eerste stap gezet om haar onzekerheid weg te krijgen.

Vervolgens konden we, tijdens de bijles, vrij snel kleine stappen maken en had ze al snel voldoende succesmomenten om zich te realiseren dat ze het eigenlijk best wel kon. Ook de erkenning van het feit dat Engels een lastige taal voor dyslectici is, hielp haar met haar zelfvertrouwen, het lag dus niet alleen aan haar dyslexie!

Meertalige kinderen

Meertalige kinderen hebben soms last van de verschillende grammaticale regels in de verschillende talen die ze spreken. Ook de verschillen in zinsbouw kunnen het lastig maken om goed onderscheid tussen de talen te maken.

Grammatica regels: De Engelse taal heeft veel uitzonderingen en onregelmatigheden op de regels. Het systeem van werkwoordvervoegingen is erg complex, inclusief een lange lijst onregelmatige werkwoorden en veel verschillende werkwoordstijden. Ook het gebruik van voorzetsels kan verwarrend zijn, omdat het gebruik van het juiste voorzetsel vaak afhangt van de context of van het bijbehorende werkwoord.

Het Engels heeft ook een vaste woordvolgorde in zinnen, maar ook hier zijn uitzonderingen en alternatieve volgordes die kunnen worden gebruikt. Tevens maakt de Engelse taal gebruik van uitdrukkingen en spreekwoorden. Deze zijn niet altijd logisch en kunnen soms lastig vertaald worden. Zeker voor kinderen is dit soms moeilijk te volgen.

Zinsopbouw: Kinderen kunnen in hun moedertaal ook beperkte taalvaardigheid hebben, waardoor ze het gevoel kunnen hebben dat ze gewoon niet goed zijn in taal. Dit vooroordeel over zichzelf kan ze beperken bij het leren van een nieuwe taal.

Uitspraakproblemen

Uitspraakproblemen kunnen bijvoorbeeld een oorzaak zijn van minder goede communicatieve vaardigheden en een lager zelfvertrouwen. Als een leerling moeite heeft met het correct uitspreken van bepaalde veelvoorkomende woorden, dan heeft dit invloed op de begrijpbaarheid van wat de leerling wil communiceren. Het kan zelfs zo erg zijn dat sommige stukken onverstaanbaar zijn.

Natuurlijk beïnvloedt dit het zelfvertrouwen van de leerling, vooral als er voor de hele klas een presentatie gegeven moet worden. Engelse presentaties voor de klas kunnen dan een enorme uitdaging zijn. Voor een empathische docent kan het lastig zijn om de leerling in de klas hier individueel mee te helpen, omdat je niet wi

l dat de leerling in verlegenheid wordt gebracht.

Uitspraakproblemen zijn beter aan te pakken in een één-op-één setting. Dat is waarom veel ouders voor Engelse bijles kiezen. Dan kan een veilige omgeving gecreëerd worden en zal de leerling minder of geen gêne voelen om een woord verkeerd uit te spreken.

Schaamte of Onzekerheid

Een van mijn leerlingen is specifiek voor dit probleem bij mij terechtgekomen. Hij had een mondeling examen Engels en zag het niet zitten vanwege zijn slechte uitspraak. Hij was niet alleen bang voor een slecht cijfer, maar ook dacht hij oprecht dat hij voor schut zou staan met zijn uitspraak. Hij zou zich daar dan over schamen. Doordat hij hier zo onzeker over was, kostte het hem ook moeite om zijn onderwerp tekstueel goed voor te bereiden. Door gebrek aan motivatie lukte het hem niet om zijn verhaal goed op papier te krijgen. Hier gingen we dus tijdens de extra lessen ook mee aan de slag, terwijl we tegelijkertijd met de uitspraak gingen oefenen.

Ik heb hem een drietal punten van aandacht gegeven voor zijn uitspraak. Het betrof vooral veel voorkomende Engelse uitspraakfouten. Met deze drie haalbare verbeterpunten verbeterde zijn uitspraak al enorm, wat meteen hielp bij het doen groeien van zijn zelfvertrouwen. Het lukte hem niet alleen door te oefenen met zijn uitspraak, maar ook door te realiseren en accepteren dat het niet perfect hoefde te zijn, om toch een voldoende voor deze toets te halen.

Ik wees hem ook op een aantal verschillende uitspraakvoorbeelden in het Nederlands, om aan te geven dat het in het Nederlands woorden ook niet altijd hetzelfde worden uitgesproken en dat we daar als het ware ‘doorheen’ luisteren. Zijn uiteindelijke examencijfer voor Engels was ruim voldoende en voor mij zat de winst vooral in zijn gegroeide zelfvertrouwen en zijn trotse berichtje dat hij mij naderhand stuurde.

Gebrek aan vooruitgang

Ook door een gebrek aan vooruitgang kunnen leerlingen gedemotiveerd raken. Als ze bijvoorbeeld voor hun gevoel voldoende tijd steken in het leren van de Engelse grammatica, maar vervolgens toch een laag cijfer krijgen, dan werkt dit demotiverend. Ze weten dan dat ze een volgende keer nog meer moeite zullen moeten doen en dan nog geen garantie hebben op een goed cijfer.

Verkeerde leerstrategieën

De oorzaak is vaak ook te vinden in de verkeerde leerstrategieën die gebruikt worden. Een leerling uit 2 HAVO, ik noem hem Tom, was gewend om altijd pas een dag van tevoren te beginnen met het leren voor zijn toetsen. Hij leerde dan bijvoorbeeld 2 uur achter elkaar de woordjes uit zijn hoofd, zat 2 uur te stampen. In de brugklas was hij hier nog mee weggekomen, maar nu waren de woordenlijsten wat langer en werden de Engelse woorden ook steeds moeilijker. Hij had met deze leerstrategie duidelijk minder kans op een mooi resultaat.

Ik gaf aan dat hij door ruim op tijd te beginnen met leren, dus door een beter tijdsmanagement te hanteren, hij veel makkelijker een beter resultaat zou kunnen behalen. Door bijvoorbeeld kortere periodes te leren, bijvoorbeeld 20 of 30 minuten per keer, blijven de woorden door herhaling beter in het geheugen zitten. Door deze herhalingsmethodiek wordt de kans op succes dus aanzienlijk vergroot.

Motivatieproblemen

Motivatieproblemen kunnen een obstakel vormen voor kinderen bij het leren van Engels. Er zijn verschillende oorzaken voor een verminderde motivatie. Deze variëren van een gebrek aan interesse tot het idee ‘niet goed te zijn’ in de taal.

Relevantie van de Engelse taal niet kunnen inzien

Veel leerlingen (voor leerlingen in de onderbouw) vinden het lastig om de relevantie van de taal goed in te kunnen zien. Als ze niet inzien dat ze Engels in het dagelijks leven nodig hebben, kan dat hun motivatie verminderen. Ze kunnen zich nog moeilijk voorstellen dat ze misschien ooit in een Engelstalig land zullen gaan wonen en/of werken of bij een internationaal bedrijf.

Gebrek aan interesse

Door een gebrek aan interesse kunnen sommige kinderen ook moeite hebben met het leren van Engels. Zij zijn van nature niet zo geïnteresseerd in taal en cultuur van andere landen. Hierdoor kunnen ze ook minder motivatie hebben.

Uitspraakproblemen

Als een leerling uitspraakproblemen heeft zal hij/zij zich hierover onzeker voelen. De leerling zal minder snel in de klas iets hardop willen of durven zeggen in het Engels en kan hierdoor zijn motivatie voor het leren van de taal verliezen.

Hoe kunnen kinderen makkelijker Engels leren

Meestal hebben de hoofdoorzaken dat kinderen moeite hebben om Engels te leren te maken met zelfverzekerdheid en de leerstrategie. Voor elk kind is er een oplossing. Maatwerk tijdens Engelse bijles werkt bijna altijd.

Kinderen met leerachterstand zelfverzekerd maken

Als een leerling ontzettend onzeker is over zijn eigen leercapaciteiten en dus leerachterstand dan zal het bij voorbaat al niet erg gemotiveerd zijn om heel hard zijn/haar best te gaan doen. Zelfverzekerdheid is een solide basis om te kunnen groeien. Daarbij is een veilige omgeving essentieel.

Zelfvertrouwen opbouwen

Lena voelde zich gefrustreerd toen ze bij mij kwam. Ze zat op het VWO en haalde voor alle vakken goede cijfers, behalve voor de Engelse les. Het voelde voor haar als falen, omdat ze wel haar best deed voor Engels. Ze snapte niet waarom het haar klasgenoten zo veel makkelijker af ging en ze dacht dat ze het nooit makkelijk zou kunnen leren.

Haar perfectionisme stond haar eigenlijk wat in de weg. Net als andere kinderen vond ze het lastig om gemotiveerd te blijven door een gebrek aan zelfvertrouwen om een vreemde taal te leren. Deze kinderen kunnen zich onzeker voelen over wat ze kunnen, vooral bij een gebrek aan positieve feedback van leraren en/of ouders, of als ze het gevoel hebben weinig vooruitgang te boeken in hun Engelse taalvaardigheid.

Een van de oorzaken bij Lena was dat ze op de basisschool nauwelijk Engelse les had gehad. In de brugklas wordt bij het vak Engels meestal wel uitgegaan van een bepaald niveau aan voorkennis, maar dit verschilt natuurlijk enorm per basisschool. Er wordt wel gestart bij de basis, maar het tempo ligt veel hoger dan bijvoorbeeld bij Frans of Duits (wat voor de meeste een geheel nieuwe taal is op de middelbare school).

Verschillende leerstrategieën aanbieden

Bij Lena heb ik tijdens de Engelse les vooral ondersteuning geboden door een aantal leerstrategieën aan te bieden. Zij kon hierdoor slimmer leren en wist al snel haar cijfers omhoog te krijgen. Haar zelfvertrouwen groeide ook en dit vertaalde zich al snel naar een goede motivatie. Ze had haar achterstand in korte tijd kunnen wegwerken en ze kreeg er zelfs zin in. Het werd zelfs een plezierige uitdaging voor haar. Toen Lena het einde van het schooljaar uiteindelijk met een 8 voor Engels afsloot, was ze dolblij en gelukkig ook trots op zichzelf.

Hoor en zie de Engelse taal vaker

Door de taal vaker te gebruiken, door bijvoorbeeld Engelse ondertiteling i.p.v. Nederlandse ondertiteling te gebruiken bij TV programma’s, pakt een kind het leren van de taal sneller op. Ook Engelse boeken lezen helpt enorm bij het vergroten van de woordenschat, maar ook zinsopbouw bijvoorbeeld. Als een docent tijdens de les ook alleen maar Engels spreekt, dan wordt het kind tijdens de les continu blootgesteld aan het Engels en pikt het zo ook grammaticale structuren en de juiste uitspraak op.

Gebruik van Engelstalige lesmethodes/leerboeken tijdens de lessen

Door gebruik te maken van volledig Engelstalige methodes, zorg je ervoor dat de leerling niet meer afhankelijk is van een goede beheersing van de Nederlandse taal om goed in Engels te kunnen zijn. Er wordt niet verwacht dat een leerling weet dat een bepaalde Engelse werkwoordstijd in het Nederlands bijvoorbeeld de onvoltooid verleden tijd is.

Er wordt gekeken naar een zin en wat er gebeurt in de zin, wat bepaalt welke tijd je moet kiezen. Ook de woorden hoeven niet altijd meer terugvertaald te worden naar het Nederlands. In plaats hiervan kun je synoniemen of antoniemen leren, of woorden indelen in woordgroepen.

Ook korte beschrijvingen in het Engels (zoals ze in het woordenboek staan) kunnen voldoende zijn om het woord te begrijpen. Leerlingen worden met deze manier van leren ook creatiever. Doordat ze aanleren om korte beschrijvingen te gebruiken, zullen ze gemakkelijker kunnen terugvallen op een beschrijving i.p.v. het woord dat ze zoeken.

Hoe maak ik mijn kind enthousiast over Engelse les?

Om motivatieproblemen aan te pakken zijn er verschillende strategieën die ouders, docenten en leerlingen kunnen toepassen. Voor ouders is het soms moeilijk om je kind te helpen. Ongeacht of je wel of niet over voldoende kennis van het vak beschikt, wil een kind vaak niet geholpen worden door een ouder.

Middelbare scholieren willen graag zelfstandig zijn en omdat ze zich vaak wat afzetten tegen hun ouders in de puberteit voelt het onlogisch om dan opeens hulp te vragen aan je vader of moeder. Ook wekken de goedbedoelde ‘vroeger deden we het zo’ opmerkingen meestal direct irritatie op. Engelse bijles is dan vaak een betaalbare en effectieve oplossing.

Vertrouwen en belonen

Als een kind duidelijk aangeeft geen hulp te willen ontvangen van een van de ouders, kun je als ouder alleen nog maar focussen op de motivatie en het verbeteren van het zelfvertrouwen van het kind. Dit kan door bijvoorbeeld de inspanningen (ongeacht welk cijfer er uiteindelijk behaald wordt) en de behaalde successen te belonen. Ook kan het helpen om te laten zien dat je vertrouwen hebt in de leercapaciteiten van jouw kind.

Hulp van buiten af

Zoek professionele hulp indien nodig. Als jouw kind ondanks alle inspanningen toch duidelijk vastloopt met Engelse les, kan het verstandig zijn om professionele hulp in de vorm van Engelse bijles in te schakelen. Dan nog zal de leerling zelf moeten inzien dat het nuttig en verstandig is om dit te doen. Leg dus niet te veel druk en hou het laagdrempelig. Aangeven dat het niet ‘verplicht’ is en dat het vooral een ‘steuntje in de rug’ is helpt vaak al om een leerling zover te krijgen om bijvoorbeeld bijles Engels te gaan nemen.

Meestal lukt het mij om een leerling na een les te overtuigen van de noodzaak, maar tegelijkertijd ook van zijn/haar kunnen om ook echt snel verbetering te kunnen behalen. Ik ben gespecialiseerd om individuele problemen bij kinderen snel te identificeren en gerichte ondersteuning te bieden.

Blijf wel zelf betrokken en ondersteunend. De steun van jou als ouder is cruciaal voor het succes van jouw kind. Moedig je kind aan, wees geduldig en blijf communiceren over hun voortgang en eventuele uitdagingen. Met de juiste ondersteuning en aanpak kan elk kind succesvol Engels leren.